Της Ερατώς Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος
Ζώντας πολύ κοντά σε χώρο άθλησης (κολυμβητήριο, στίβος κλπ) καθώς και σε ένα Δημοτικό Σχολείο γίνομαι συχνά μάρτυρας των ακόλουθων εικόνων:
Γονείς βιαστικοί σέρνουν ένα παιδί άλλοτε γκρινιάζοντας και άλλοτε φωνάζοντας γιατί έχουν αργήσει.
Γονείς θυμωμένοι περπατούν και συνεχίζουν να επιπλήττουν και να βγάζουν κηρύγματα.
Γονείς αλλόφρονες να τσακώνονται με τους περαστικούς γιατί έχουν διπλοπαρκάρει ή γιατί έχουν κλείσει κάποιο πάρκινγκ περιμένοντας να παραλάβουν το παιδί τους.
Γονείς που η εικόνα τους δείχνει πως έφυγαν αφρόντιστοι και απεριποίητοι όπως ακριβώς ήταν μέσα στο σπίτι γιατί προφανώς βιάζονταν.
Γονείς κατσουφιασμένοι και σκεπτικοί κάνοντας μηχανικά όλες εκείνες τις κινήσεις του βάζω ή βγάζω ένα παιδί από την πίσω πόρτα του αυτοκινήτου.
Γονείς που κουβαλούν τις σάκες.
Γονείς που τρέχουν.
Η εικόνα των γονιών συνοδεύεται και από τον αντικατοπτρισμό της εικόνας των παιδιών.
Παιδιά βαριεστημένα που τα σέρνουν οι γονείς τους αμέτοχα και αδιάφορα στη συνεχή γκρίνια του γονιού.
Παιδιά που παρατηρούν με μεγάλη προσοχή τους τσακωμούς των ενηλίκων.
Παιδιά αφρόντιστα και αχτένιστα.
Παιδιά κατσουφιασμένα και θυμωμένα.
Παιδιά υπερπροστατευμένα … και ο χορός καλά κρατεί.
Τι κάνει μια ελληνίδα μάνα να τρέχει αχτένιστη Σάββατο πρωί στις 8 σέρνοντας τον σχεδόν κοιμισμένο γιό της στο κολυμβητήριο; Δεν της είπε κανείς πως η πίεση και το άγχος έχει συνέπειες και σε εκείνη και στο ταλαίπωρο το παιδί της;
Τι κάνει άραγε μια ελληνίδα μάνα να γκρινιάζει ασταμάτητα και να μην σταματά τις νουθεσίες και τις διαταγές με εκείνον τον τρόπο που όλοι ξέρουμε που επιβεβαιωμένα οδηγεί το παιδί να κλείνει κάθε μορφή επικοινωνίας και ακόμη και ακρόασης;
Γνωρίζοντας πως η ψυχική υγεία του ανθρώπου εξαρτάται από την κατάσταση που εξελίσσεται στο νοητικό, το συναισθηματικό και τον σωματικό του κόσμο, αναρωτιέμαι πάντα τι έκανε τον μέσο Έλληνα γονιό να νοιάζεται τόσο πολύ για το νου και το σώμα του παιδιού του αλλά αδιαφορεί τόσο μα τόσο πολύ για τον συναισθηματικό του κόσμο; Και για να είμαι δίκαιη δεν αδιαφορεί ακριβώς, παρανοεί τις ανάγκες του συναισθηματικού κόσμου (δικού του και του παιδιού) υπερφροντίζοντας το νου και το σώμα. Η πρόχειρη απάντηση είναι βέβαια η άγνοια. Ποτέ κανένας δεν του είπε να φροντίσει τα θέλω της καρδιάς του. Όλοι φροντίζουν να του θυμίζουν τα πρέπει του μυαλού του.
Συναισθηματικός κόσμος! Ένας αχανής χώρος γεμάτος ακατανόμαστα συμπεράσματα και άδηλες, ανομολόγητες, ανικανοποίητες ανάγκες και επιθυμίες και άλλες επιβεβλημένες πάλι συνθήκες που οδηγούν σε λαθεμένες συμπεριφορές και παρανοήσεις.
Αν θέλαμε έτσι απλοϊκά να προσεγγίσουμε το μηχανισμό λειτουργίας του συναισθήματος θα λέγαμε πως ο άνθρωπος με τις αισθήσεις του προσλαμβάνει το ερέθισμα, αυτό μεταφέρεται στο νου, γίνεται μια γρήγορη ασυνείδητη τις περισσότερες φορές επεξεργασία, προκύπτει αυτόματα ένα συμπέρασμα, το συμπέρασμα αξιολογείται, πάλι από τον νου και αφού αξιολογηθεί, κατατάσσεται σε καλό ή κακό. Ακολουθεί η έκκριση των σχετικών ορμονών οι οποίες καθορίζουν το συναίσθημα. Άρα το συναίσθημα είναι απόρροια νοητικής διεργασίας. Τώρα το τι περιλαμβάνει ο νους και με τι κριτήρια κάνει την επεξεργασία, είναι προϊόν άλλης μελέτης και ίσως άλλου άρθρου, μιας και όλη η επεξεργασία του, είναι προϊόν εγγραφών και πεποιθήσεων που υπάρχουν ήδη μέσα στα κουτάκια του. Το τραγικό της ιστορίας είναι ότι τα έχουν βάλει άλλοι εκεί με τη δική μας ανοχή.
Αν ρωτήσεις λοιπόν έναν μέσο Έλληνα «τι νοιώθεις», αυτόματα θα σου πει «τι σκέφτεται». Μετά από αλλεπάλληλες και επίμονες ερωτήσεις θα καταλήξει να σου πει κάτι ασαφές γενικό και κοινότοπο. Πού είναι όλες εκείνες οι εκπληκτικές λέξεις που περιγράφουν με τόση ακρίβεια και ευστοχία συναισθήματα; Που έχουν εξαφανιστεί; Ποιος συνετέλεσε σ’ αυτή την συγκάλυψη και την αποπομπή τους στα βάθη του υποσυνειδήτου μας; Γιατί άραγε; Γιατί όμως;
Μια γρήγορη ματιά στην ιστορία θα δείξει πως ο Έλληνας πάντα έπρεπε να διαφυλάξει τα του οίκου του γιατί ήταν έρμαιο εκείνων που υποδαύλιζαν την ελευθερία του. Να μια λογική λοιπόν αιτία. Ωραία! Τι θα την κάνουμε τώρα τούτη την αλήθεια; Θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε την αποσιώπηση των συναισθημάτων μας γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος να αντιληφθούν την αλήθεια μας οι άλλοι; Και αν την αντιληφθούν γιατί νοιώθουμε απειλή και κίνδυνο; Γιατί να μην κυριαρχεί μέσα και γύρω μας η ασφάλεια πως παν ότι είναι αληθινό και έρχεται στο φως μπορεί να εξελιχθεί, να δυναμώσει και να εκκολαφτεί σε κάτι νέο. Γιατί υπάρχει ακόμη ο φόβος πως αν ακολουθήσουμε την καρδιά μας η πορεία είναι επικίνδυνη και πως αν ακολουθήσουμε το μυαλό τα πράγματα θα είναι ασφαλέστερα. Νάτο είδαμε πού μας έφερε το μυαλό. Εδώ που είμαστε. Μας αρέσει; Θέλουμε να το διατηρήσουμε τούτο το όμορφο (!) που ζούμε; Θέλουμε να προσέξουμε μην το χάσουμε μιας και μας καλύπτει όλες μας τις ανάγκες; Γιατί εθελοτυφλούμε;
Δύσκολα τα ερωτήματα αν θέλει κανείς να εμβαθύνει και ακόμη πιο δύσκολες οι απαντήσεις τους.
Απευθύνομαι στους γονείς γιατί αυτό είναι το πεδίο της δικής μου γνώσης και υπηρεσίας. Γονείς, αγαπημένοι μου γονείς, σημερινοί 30ριδες, 35ριδες, 40ριδες, εσείς που μεγαλώνετε σήμερα τα παιδιά του αύριο, τα παιδιά που θα είναι στην ηλικία σας το 2050 (μπορεί και να έχουμε βγει από τα μνημόνια!!!) μην κάνετε τα λάθη των γονιών σας που και αυτοί τα υπέστησαν από τα λάθη των παππούδων σας. Κάντε τη διαφορά. Οι προηγούμενοι ίσως δεν είχαν τρόπο πληροφόρησης, ίσως είχαν άλλες προτεραιότητες, εκείνες που δυστυχώς μας έφεραν στο λυπηρό σήμερα. Τόσο ήξεραν, τόσο έκαναν. Εσείς όμως δεν έχετε δικαιολογία. Η πληροφορία είναι γύρω σας. Οι ευκαιρίες πολλές. Μην παπαγαλίζετε αυτά που έλεγε η δική σας μάνα. Η μάνα σας γεννήθηκε εκεί τη δεκαετία του 50 ή του 60 μόλις είχε τελειώσει ο πόλεμος. Εσείς; Εσείς είστε γεννημένοι τη δεκαετία του 80 δεν είναι το ίδιο. Αγωνιστείτε για την αλλαγή. Ελάτε σε επαφή με το συναίσθημα. Το δικό σας και εκείνο του παιδιού σας. Ενσυναίσθηση! Είναι μια λέξη που χρειάζεται να την αντιληφθούμε και να την εφαρμόσουμε για να μπορέσει να μας οδηγήσει στην κατανόηση, στην συμπάθεια και τελικά στην συμπόνια ώστε συμπαραστεκόμενοι ο ένας στον άλλον να οδηγηθούμε στην συνεργασία, στην άμυλα, στην εξέλιξη.
Γονείς αγαπημένοι γονείς, αντιληφθείτε πως ναι σημαντικό είναι να δώσετε γνώσεις και ευκαιρίες στο παιδί σας. Δεν είναι ανάγκη να σέρνεται τα παιδιά του Δημοτικού από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Χρόνο χαλαρότητας χρειάζονται. Χρόνο ευκαιρίας και αναζωογονητικό χρόνο παιχνιδιού. Δεν είναι ανάγκη να έχετε ένα καθαρό και τακτοποιημένο σπίτι και να τρέχετε τα παιδιά στους παιδότοπους και στις δραστηριότητες που πάλι μέσα από ένα πρόγραμμα και σε συγκεκριμένο χρόνο θα πρέπει να αποδείξουν την ικανότητα τους σε τούτο ή σε εκείνο. Αφήστε τα το Σάββατο και την Κυριακή να χαλαρώσουν. Φέρτε τα σε επαφή με ένα δυό φιλαράκια τους. Δώστε τους την ευκαιρία να δημιουργήσουν μέσα απ’ τη φαντασία τους, πύργους και δράκους και παραμυθένιες βασιλοπούλες. Αφήστε τα πλήξουν και να βαρεθούν. Μέσα από τέτοιες συνθήκες έχουν γίνει οι πιο σημαντικές ανακαλύψεις. Μη γεμίζετε τον κόσμο τους με άπειρα ερεθίσματα που οδηγούν σε ένα υπερμέγεθες μυαλό και συρρικνώνουν το συναίσθημα ακόμη πιο πολύ. Κλείστε τις τηλεοράσεις, απομακρύνετε τη νέα λαίλαπα τα τάμπλετς και τα κινητά από τα χέρια τους. Αφήστε τα να πλήξουν, να αναζητήσουν λύσεις, να δημιουργήσουν το παιχνίδι τους. Και φέρτε τα σε επαφή με τον ψυχικό τους κόσμο, με το συναίσθημά τους. Αρκεί βέβαια να είστε παρόντες και διαθέσιμοι. Δεν εννοώ συνεχώς. Κάθε άλλο. Με όρια και η ενασχόληση μαζί τους γιατί κι αυτό σε εξάρτηση οδηγεί.
Υπάρχει ένα εργαλείο που λέγεται «αντανακλαστική ακοή». Τούτο δίνει την ευκαιρία στο γονιό να υποθέσει τι νοιώθει το παιδί του και αμέσως μετά να το επικοινωνήσει, βάζοντας πάντα το νομίζω μπροστά απ’ το συμπέρασμά του.
Για παράδειγμα: Η Ελενίτσα μπαινοβγαίνει μη έχοντας να κάνει κάτι αναζητώντας λύση στην ανία της. Ο αφυπνισμένος γονιός την παρατηρεί και δράττοντας την ευκαιρία λέει: «Ελένη μου σε παρατηρώ να μπαινοβγαίνεις αναζητώντας λύση στην ανία σου. Νομίζω ότι πλήττεις λίγο έτσι; Εμπιστεύομαι ότι ξέρεις τι θα σε κάνει χαρούμενη και ξέρω πως θα το βρεις. Θα χαρώ πολύ να σε ακούσω όταν ανακαλύψεις τον τρόπο να γίνεις δημιουργική με ότι έχεις». Αυτό καλοί μου γονείς για να γίνει θέλει βεβαιότητα, γνώση, εμπιστοσύνη και απόφαση. Σε όλα τούτα φθάνει κανείς αν τα αναζητήσει. Αναζήτησέ τα σε παρακαλώ. Μη μένεις στα τετριμμένα, σε ότι κάνουν οι πολλοί, σε ότι έκαναν οι γονείς σου. Ανακάλυψε σε παρακαλώ τη δύναμη του συναισθηματικού σου κόσμου ώστε να μπορέσεις να τον επικοινωνήσεις στο παιδί σου, στον σύντροφό σου, στον φίλο σου, στον συνάδελφό σου. Γίνε η αλλαγή που θες. Μην την περιμένεις από τον άλλον. Το ίδιο φοβισμένος είναι κι αυτός. Κάνε τη διαφορά. Νοιώσε και αφού νοιώσεις επικοινώνησέ το. Άλλος κόσμος θα ανατείλει αν μοιραστούμε το περιεχόμενο της καρδιάς μας και όχι του νου.
Καλό το γυμναστήριο και ο στίβος και το κολυμβητήριο γιατί «νους υγιής εν σώματι υγιεί» μα και «Η καρδιά έχει τους λόγους της που η λογική δεν ξέρει». «Τι νοιώθεις» ας είναι το ερώτημα και όχι «τι σκέφτεσαι» ή «τι νομίζεις» ή «τι έκανες». «Τι αισθάνεσαι!» «Ποιο είναι το συναίσθημα που σε κατάκλυζε αυτή τη στιγμή». Βρες το και πες το. Άλλη μορφή επικοινωνίας προκύπτει όταν λέμε αυτό που νοιώθουμε και όχι αυτό που σκεπτόμαστε. Σε εμπιστεύομαι Έλληνα πατέρα Ελληνίδα μάνα. Θυμήσου τις ρίζες σου, εκείνες τις βαθιές που πάνε στον πυρήνα της συνείδησής σου. Γνωρίζεις την αλήθεια. Σε έκαναν να την ξεχάσεις γιατί τους βολεύει. Θυμήσου! Μπορείς!
