Παγκόσμια ημέρα η 11η Δεκέμβρη για τα δικαιώματα του παιδιού.

Το σημαντικότερο κείμενο για αυτά τα δικαιώματα του παιδιού, είναι  Διευθνής Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του Παιδιού, η οποία ρυθμίζει τις υποχρεώσεις των κρατών για την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού.

Η σύμβαση υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989 και τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου 1990. Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί από 193 χώρες. Στην Ελλάδα κυρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992 με τον Ν.2101/92.

Περιλαμβάνει τρεις μεγάλες κατηγορίες δικαιωμάτων:

• Προστασία (από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, ρατσισμό, κ.λπ.)
• Παροχές (δικαίωμα στην εκπαίδευση, την υγεία, την πρόνοια, την ψυχαγωγία, κ.λπ.)
• Συμμετοχή (δικαίωμα στην έκφραση γνώμης, την πληροφόρηση, τον ελεύθερο χρόνο, κ.λπ.)

Ποια είναι όμως αυτά τα δικαιώματα;

– Παιδιά θεωρούνται όλα τα κορίτσια και τα αγόρια από 0 έως 18 ετών.
– Όλα τα παιδιά έχουν αυτά τα δικαιώματα, ανεξάρτητα από το ποια είναι, που ζουν, τι κάνουν οι γονείς τους, τι γλώσσα μιλάνε, ποια είναι η θρησκεία τους, αν είναι αγόρια ή κορίτσια, ποιες είναι οι παραδόσεις τους, αν έχουν κάποια αναπηρία, αν είναι πλούσια ή φτωχά. Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.
– Όλοι οι ενήλικες πρέπει να κάνουν αυτό που είναι καλύτερο για το παιδι. Όταν οι μεγάλοι παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να σκέφτονται τι συνέπειες θα έχουν αυτές τους οι αποφάσεις για τα παιδιά.
– Το κράτος έχει ευθύνη να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά τους προστατεύονται. Πρέπει να βοηθήσει την οικογένειά του παιδιού να προστατεύει τα δικαιώματά του και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου θα μπορεί να μεγαλώσει πλήρως.
– Η οικογένειά του έχει την ευθύνη να το βοηθήσει να μάθει να ασκεί τα δικαιώματά του και να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά του προστατεύονται.
– Έχει δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη.
– Έχει δικαίωμα να έχει ένα όνομα και αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται επίσημα από το κράτος. Έχει δικαίωμα σε μια εθνικότητα (να ανήκει σε μια χώρα).
– Έχει δικαίωμα σε μια ταυτότητα – ένα επίσημο αρχείο του ποιός/α είναι. Κανείς δεν πρέπει να του στερήσει αυτό.
– Έχει το δικαίωμα να μένει με τους γονείς (ή γονέα) του, εκτός και αν αυτό είναι κακό για εκείνο. Έχει το δικαίωμα να ζει με μια οικογένεια που νοιάζεται για εκείνο
– Αν ζει σε διαφορετική χώρα από αυτή που μένουν οι γονείς του, έχει το δικαίωμα να είναι μαζί στο ίδιο μέρος.
– Έχει το δικαίωμα να προστατεύεται από κάθε παράνομη απομάκρυνση του από την χώρα στην οποία ζει.
– Έχει το δικαίωμα να πει τη γνώμη του και οι μεγάλοι να την ακούν και να την παίρνουν σοβαρά.
– Έχει το δικαίωμα να ανακαλύπτει πράγματα και να μοιράζεται τις σκέψεις του με άλλους, μιλώντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτός και αν αυτός βλάπτει ή προσβάλλει άλλους ανθρώπους.
– Έχει το δικαίωμα να επιλέξει τη δική του θρησκεία και τα πιστεύω. Οι γονείς του θα πρέπει να το βοηθήσουν να αποφασίσει τι είναι σωστό και τι λάθος και ποιο είναι το καλύτερο για εκείνο.
– Έχει το δικαίωμα να διαλέξει τους φίλους του και να συμμετέχει ή να φτιάξει ομάδες, φτάνει αυτό να μην βλάπτει άλλους.
– Έχει δικαίωμα σεβασμού στην ιδιωτική του ζωή.
– Έχει το δικαίωμα να λαμβάνει πληροφορίες που είναι σημαντικές για την ευημερία του, από το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες, βιβλία, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλες πηγές. Οι ενήλικες πρέπει να βεβαιωθούν πως οι πληροφορίες που λαμβάνει δεν είναι βλαβερές και να το βοηθήσουν να βρει και να καταλάβει τις πληροφορίες που χρειάζεται.
– Έχει το δικαίωμα να μεγαλώσει με τους γονείς (ή γονέα) του αν αυτό είναι δυνατό.
– Έχει το δικαίωμα να προστατεύεται από κάθε μορφή βίας, προσβολής, παραμέλησης, εγκατάλειψης, σωματικής, ψυχολογικής, πνευματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης, όσο βρίσκονται στην ευθύνη των γονιών και ή των κηδεμόνων τους ή άλλων προσώπων στα οποία αυτοί τα έχουν εμπιστευθεί.
– Όταν ένα παιδί δεν ζει με την οικογένειά του ή αυτή δεν μπορεί να το φροντίσει, έχει δικαίωμα ειδικής προστασίας και βοήθειας, μέσα από θεσμούς όπως η υιοθεσία, η φιλοξενία σε ανάδοχη οικογένεια ή σε κατάλληλη στέγη / ίδρυμα.
– Η Πολιτεία πρέπει να παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε μια υιοθεσία που γίνεται στην ίδια χώρα ή σε άλλη, να είναι σύμφωνη με το νόμο και να λαμβάνεται υπόψη πάνω απ’ όλα το συμφέρον του παιδιού.
– Έχει δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και βοήθεια αν είναι πρόσφυγας (εάν εξαναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι του και ζει σε άλλη χώρα), όπως και σε όλα τα άλλα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης.
– Έχει δικαίωμα σε ειδική εκπαίδευση και φροντίδα αν έχει κάποια αναπηρία, καθώς και σε όλα τα άλλα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης, ώστε να μπορεί να ζήσει μια ολοκληρωμένη ζωή.
– Έχει δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή φροντίδα για την υγεία του, καθαρό νερό να πιει, θρεπτικό φαγητό, ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον και τις πληροφορίες που θα το βοηθήσουν να μείνει υγιής.
– Αν ζει κάτω από τη φροντίδα άλλων ή σε άλλες καταστάσεις μακριά από το σπίτι του, έχει δικαίωμα να εξετάζονται τακτικά οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει για να φανερωθεί αν είναι οι πιο κατάλληλες.
– Έχει δικαίωμα για βοήθεια από το κράτος αν είναι φτωχός ή βρίσκεται σε ανάγκη.
– Έχει δικαίωμα σε φαγητό, ρούχα, ένα ασφαλές μέρος να ζήσεις και να ικανοποιούνται οι βασικές του ανάγκες. Δεν πρέπει να μειονεκτείς με τρόπο που να μην μπορεί να κάνεις πολλά από τα πράγματα που κάνουν τα άλλα τα παιδιά.
– Έχει δικαίωμα σε εκπαίδευση καλής ποιότητας. Πρέπει να ενθαρρύνεται να πάει στο σχολείο μέχρι την υψηλότερη τάξη που μπορεί.
– Η εκπαίδευσή του πρέπει να το βοηθάει να χρησιμοποιεί και να αναπτύξειτο ταλέντο και τις ικανότητές του. Πρέπει επίσης να το βοηθάει να μάθει να ζει με ειρήνη, να προστατεύει το περιβάλλον και να σέβεται τους άλλους ανθρώπους.
– Έχει το δικαίωμα να εξασκεί τις παραδόσεις του, τη γλώσσα και τη θρησκεία του – ή όποια άλλη επιλέξει. Μειονότητες και ιθαγενείς ομάδες χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία αυτού του δικαιώματος.
– Έχει δικαίωμα στο παιχνίδι και την ξεκούραση.
– Έχει δικαίωμα προστασίας από εργασία που το βλάπτει και που είναι επιβλαβής για την υγεία και την εκπαίδευσή του. Εάν εργάζεται, έχει το δικαίωμα να είναι ασφαλής και να πληρώνεται ικανοποιητικά.
– Έχει δικαίωμα προστασίας από επιβλαβή ναρκωτικά και από το εμπόριο ναρκωτικών.
– Έχει δικαίωμα σε μια ζωή ελεύθερη από σεξουαλική κακοποίηση.
– Κανείς δεν επιτρέπεται να το απαγάγει ή να το πουλήσει.
– Έχει δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης.
– Κανείς δεν επιτρέπεται να το τιμωρήσει με σκληρό ή επιβλαβή τρόπο.
– Έχει δικαίωμα σε προστασία και ελευθερία από τον πόλεμο. Παιδιά κάτω των 15 ετών δεν μπορούν να αναγκαστούν να πάνε στο στρατό ή να συμμετέχουν σε πολέμους.
– Έχει δικαίωμα σε βοήθεια αν πληγωθεί, αν παραμεληθες ή αν το κακό μεταχειρισθούν.
– Έχει δικαίωμα σε νομική υποστήριξη και δίκαια αντιμετώπιση από το δικαστικό σύστημα που σέβεται τα δικαιώματά ου.
– Εάν οι νόμοι της χώρας παρέχουν καλύτερη προστασία στα δικαιώματά του από ότι τα άρθρα αυτής της Σύμβασης, τότε αυτοί οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται.
– Έχει το δικαίωμα να γνωρίζει τα δικαιώματά του! Οι ενήλικες πρέπει να ξέρουν γι’ αυτά τα δικαιώματα και να βοηθήσουν και εκείνο να τα μάθει επίσης.

Μπορείτε να διαβάσετε αναλύτικά στην σύμβαση στο 0-18.gr στην επίσημη σελίδα του Συνηγόρου του Παιδιού