Της Έλλης Πάντα

Είναι κοινό μυστικό ότι τα παιδιά είναι από τους πιο ικανούς, τεχνολογικά, ανθρώπους, είναι όμως αυτός ο εθισμός στα ηλεκτρονικά μέσα διασκέδασης τόσο σοβαρός ώστε να τον χαρακτηρίσουμε κλινική διαταραχή; Οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι είναι και για αυτό έχουν οργανώσει ειδικά δωρεάν κέντρα απεξάρτησης για παιδιά που έχουν εθιστεί στα βιντεοπαιχνίδια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συμμερίζονται την ίδια άποψη, όμως το ζήτημα αυτό είναι ένα θέμα που προβληματίζει γονείς και επιστήμονες, οι οποίοι έχουν διάφορες γνώμες όσον αφορά το πόσος χρόνος μπροστά από μια οθόνη θεωρείται πολύς και επιβλαβής.

Το να περνά ένα παιδί χρόνο μπροστά από μια οθόνη ενασχολούμενο με υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλα που το βοηθούν να βρίσκει νέα χόμπι και διεγείρουν τη φαντασία του, θεωρείται ωφέλιμο από πολλές απόψεις. Όμως, τα παιχνίδια ζωντανής δράσης που περιέχουν και πολλή προσομοίωση εξετάζονται περισσότερο, αφού μπορούν να αλλάξουν την οπτική των πραγμάτων ενός παιδιού και συνεπώς, την ανάπτυξή του. Ο Δημήτριος Α. Χρηστάκης του Ινστιτούτου Έρευνας Παιδιών του Seattle λέει, «Τα παιδιά που βλέπουν συνέχεια προσομοιωμένη βία, η οποία εντοπίζεται σε πάρα πολλά δημοφιλή βιντεοπαιχνίδια, μπορεί να αποκτήσουν ανοσία σε αυτή και να γίνουν πιο βίαια και λιγότερο πρόθυμα να φέρονται με κατανόηση.»

Όσο αυξάνονται οι ώρες που ασχολούνται με τα ηλεκτρονικά μέσα, ο χρόνος που απομένει για τις ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις μειώνεται σημαντικά. Έτσι, αυτό που αρχικά χρησιμοποιείται σε ορισμένα παιδιά για απόσπαση της προσοχής τους (δηλαδή τους δίνουμε ηλεκτρονικά για να τα ενθαρρύνουμε να φερθούν σωστά ή για να προλάβουμε μια έκρηξη θυμού), σε άλλα παιδιά καταλήγει σε εθισμό και υποκατάστατο της ανθρώπινης επικοινωνίας για κάθε ώρα της μέρας.

Η Catherine Steiner-Adair, κλινική ψυχολόγος του Harvard, λέει, «Αν επιτρέπουμε στα παιδιά να παίζουν “candy crush” στο δρόμο για το σχολείο, η διαδρομή θα γίνει με ησυχία, αλλά δεν είναι αυτό που χρειάζονται τα παιδιά. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο να κάνουν όνειρα, να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, να επεξεργάζονται τις σκέψεις τους και να τις μοιράζονται με τους γονείς τους, ο οποίοι μπορούν να τα καθησυχάσουν.»

Εκτός από τις νοητικές επιπτώσεις της τόσο μεγάλης ενασχόλησης με την τεχνολογία, οι σωματικές επιπτώσεις είναι εξίσου καταστροφικές – πόνοι στο λαιμό και την πλάτη επειδή καμπουριάζουν πάνω από τα tablets, πόνος στα δάχτυλα και στους καρπούς από τον τρόπο που πιάνουν τα κινητά τηλέφωνα και τα χειριστήρια των βιντεοπαιχνιδιών και πιθανώς, στένωση των αιμοφόρων αγγείων στα μάτια, επειδή κοιτάζουν στην οθόνη για παρατεταμένη χρονική διάρκεια. Για να μην αναφέρουμε ότι τα παιδιά είναι γενικά καθιστά όταν παίζουν βιντεοπαιχνίδια, που σημαίνει λιγότερος χρόνος που είναι ενεργά, άρα παρουσιάζουν πιθανό κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας.

«Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι μπορούν να περάσουν ωραία και χωρίς τα ηλεκτρονικά», λέει η Steiner-Adair. «Είναι ενδιαφέρον και καλό να εκδηλώνουν περιέργεια για άλλους ανθρώπους και να μαθαίνουν να τους ακούν και να συζητούν μαζί τους. Αυτό τους βοηθά να γίνουν κοινωνικά όντα και να αναπτύξουν τη συναισθηματική τους διάνοια, που είναι πολύ σημαντικά για την επιτυχία τους στη ζωή.»