Του Πάνου Βασιλόπουλου

Ένα μικρό παιδί κάθεται στο δωμάτιο του να διαβάσει. Αφού βγάλει όλα τα απαραίτητα βιβλία και σημειώσεις, η σκέψη του αρχίζει να εγκαταλείπει τον χώρο και τον σκοπό. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, το παιδί θαυμάζει τον χορευτικό και απόλυτα συγχρονισμένο τρόπο με τον οποίο τα αποδημητικά πουλιά αλλάζουν πορεία εν ώρα πτήσης.

Συνέχεια στο φαντασμαγορικό show δίνει η λεπτομέρεια στην κατασκευή του μπιχλιμπιδιού που κοσμεί το γραφείο και ταυτόχρονα διατηρείται η συνομιλία με κάποιον φίλο/η από το σχολείο μέσω chat. Οι σχολικές υποχρεώσεις έχουν περάσει στη σφαίρα του παραλογισμού. Αυτή είναι η καθημερινότητα για το παιδί εδώ και αρκετό καιρό.

Ο γονείς είναι πλέον γνώστες της κατάστασης. Οι βαθμοί του παιδιού στο σχολείο μαρτυρούν το πρόβλημα. Οι ίδιοι έχουν προσπαθήσει με διάφορες μεθόδους να βάλουν το παιδί τους στην τροχιά της υπάκουης, μελετηρής και αποδοτικής (ακαδημαϊκά) νοοτροπίας αλλά μάταια. Η απόφαση να ζητήσουν την γνώμη ενός ειδικού έρχεται ομαλά. Τόσο ομαλά που δεν χρειάστηκε καν να υπάρξει σχετική συζήτηση. Ένα βλέμμα και μια ρητορική ερώτηση ήταν όλα όσα χρειάστηκαν. Λογικό, αφού οι γονείς είναι μορφωμένοι και συνειδητοποιημένοι πως οι δικές τους αλχημείες είναι ένα μετέωρο ρίσκο για μια τυφλή στόχευση προς το άγνωστο. Το ραντεβού με τον παιδοψυχολόγο κανονίζεται με συνοπτικές διαδικασίες και η διάγνωση αποτυπώνεται ανεξίτηλα στο μυαλό των γονιών. «Το παιδί σας πάσχει από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας-ΔΕΠΥ».

Το χτύπημα ήταν επώδυνο. Οι γονείς προσπαθούν να ελέγξουν την διασκορπισμένη σε απαισιόδοξα σενάρια σκέψη τους. Όταν ένας γιατρός χρησιμοποιεί τις λέξεις “πάσχει” και “διαταραχή” στην ίδια γνωμοδοτική πρόταση που αφορά το σπλάχνο σου, κάτι δεν πάει καλά. Από τότε αρχίζει και η συνεχής διαδικασία λεπτομερούς ενημέρωσης των γονιών για την διαταραχή του παιδιού τους. Ήξεραν κάποια πράγματα βιωματικά, γνώριζαν γενικότητες. Τώρα το πρόσωπο της αποκαλύφθηκε και η γνωριμία έγινε επίσημη.

Τα αρνητικά

Η ¨νόσος¨ ΔΕΠΥ είναι μια νευροβιολογική διαταραχή που συναντάται όλο και συχνότερα σε παιδιά και σε ενήλικες. Παρόλο που η συχνότητα της είναι μεγάλη, η ΔΕΠΥ όχι μόνο είναι ακατανόητη, συνεχίζει να μην είναι αποδεκτή από όλες τις επιστημονικές και κοινωνικές ομάδες.

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ είναι η διάσπαση προσοχής, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι τόσο κοινά σε μικρές ηλικίες, που συχνά η πρόβλεψη παραβλέπεται. Δεν είναι σπάνιο σε πολλές περιπτώσεις όπου τα προβλήματα που η ίδια η ΔΕΠΥ προκαλεί στη συμπεριφορά, στην κοινωνική προσαρμογή ή στη σχολική απόδοση να αποδίδονται σε άλλες καταστάσεις που μπορεί να συνυπάρχουν. Κατά συνέπεια, η ΔΕΠΥ παραμένει συχνά αδιάγνωστη ή εσφαλμένα διαγνωσμένη ενώ, ακόμη και όταν γίνεται η σωστή διάγνωση, δεν εφαρμόζεται η σωστή θεραπεία για την αντιμετώπιση της.

Σύμφωνα με το πανελλήνιο σωματείο ατόμων με ΔΕΠΥ, Οι ενήλικες με ΔΕΠΥ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, να απολυθούν από την εργασία τους και να έχουν κακές σχέσεις στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή. Εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυξημένο κίνδυνο κακής σωματικής υγείας, σοβαρών τροχαίων και άλλων ατυχημάτων, καθώς και εθισμό σε τηλεόραση, υπολογιστή, κάπνισμα, τζόγο, αλκοόλ και εξαρτησιογόνες ουσίες.

Μια άλλη πτυχή της ΔΕΠΥ που δημιουργεί πρόβλημα στα άτομα που την έχουν είναι ο “φόρος” ευτυχίας που πληρώνουν. Ερευνητές έχουν διαπιστώσει πως οι άνθρωποι σκέφτονται κάτι άλλο από αυτό που κάνουν, όσο συχνά είναι συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουν κατά 46,9%. Οι άνθρωποι είναι λιγότερο ευτυχισμένοι όταν το μυαλό τους ταξιδεύει, ανεξαρτήτως αν οι σκέψεις τους είναι ευχάριστες. Το πόρισμα της έρευνας έδειξε ότι η περιπλανώμενη σκέψη είναι η αιτία της δυστυχίας και όχι το επακόλουθο. Τα άτομα με ΔΕΠΥ τείνουν να δημιουργούν έναν φανταστικό κόσμο, απόλυτα ιδανικό και προσαρμοσμένο αποκλειστικά στην δική τους προσωπικότητα και αντίληψη. Αυτός ο κόσμος γίνεται συχνά το καταφύγιο όπου περνούν πολλές ώρες. Μόλις η πραγματικότητα τους επαναφέρει απότομα, η αντίθεση μεταξύ αυτών των δυο κόσμων τους δυσαρεστεί και οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι εμφανείς.

Τα θετικά και η ανατροπή

Έχουν γραφτεί τόσα πολλά για τα αρνητικά συμπτώματα της ελλειμματικής προσοχής. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι ίσως είναι υπεύθυνη για αρκετά περισσότερα πλεονεκτήματα, περίπου 151 για τους λάτρεις των αριθμών. Δημιουργικότητα, επινοητικότητα, τόλμη είναι κάποια από αυτά που κάνουν τους ανθρώπους με ελλειμματική προσοχή εξαιρετικούς επιχειρηματίες, εμπόρους, μουσικούς, ηθοποιούς και άλλα. Δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες οι οποίοι θεωρούν πως ο όρος διαταραχή είναι αδόκιμος για τη διάγνωση της περίπτωσης των ανθρώπων που «ονειροπολούν» γιατί τα παιδιά δεν πρέπει να νιώθουν προβληματικά.

Οι εγκέφαλοι των ανθρώπων με ελλειμματική προσοχή επεξεργάζονται πληροφορίες με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτούς που δεν την έχουν, οπότε γιατί μερικοί την χαρακτηρίζουν ως διαταραχή? Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως άτομα με ελλειμματική προσοχή είναι αδιαμφισβήτητα πιο παραγωγικά και δημιουργικά από τους υπόλοιπους οπότε ο όρος διαταραχή καθίσταται αβάσιμος. Με το να λέμε στα παιδιά ότι είναι “απoδιοργανωμένα”, καταστρέφουμε την αυτοπεποίθηση τους και τα κάνουμε να αμφισβητούν τις ικανότητες τους.

Η αυτοπεποίθηση είναι βασικό χαρακτηριστικό των πετυχημένων ανθρώπων. Η αυτοπεποίθηση σε βοηθά να πορεύεσαι θαρραλέα στη ζωή, κάνοντας τολμηρές επιλογές τόσο για την επαγγελματική όσο και για την προσωπική σου πορεία. Αν σου λείπει η αυτοπεποίθηση, στοχεύεις περισσότερο σε ασφαλείς επιλογές βασισμένες σε ένα συναισθηματικό πλαίσιο και προβληματίζεσαι για τις επιλογές σου σε κάθε εμπόδιο που συναντάς.

Μερικά παραδείγματα καταξιωμένων ανθρώπων οι οποίοι έχουν διαγνωστεί επίσημα με ΔΕΠΥ, υποστηρίζουν με τον καλύτερο τρόπο τα θετικά της “εναλλακτικής προσοχής”.

Bill Gates.

Επιχειρηματίας, επενδυτής, συγγραφέας και φιλάνθρωπος. Αυτοί οι τίτλοι αποτυγχάνουν να αποτυπώσουν το μέγεθος της επιρροής που έχει αυτός ο άνθρωπος στον κόσμο. Δεν πήρε ποτέ το πτυχίο του από το Harvard αφού τα παράτησε μόλις είχε την ιδέα να ιδρύσει τη δική του εταιρεία λογισμικού. Έκτοτε υπήρξε ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου περίπου 15 φορές. Επίσης είναι ο μεγαλύτερος φιλάνθρωπος με βάση τα αποτελέσματα των πρακτικών και των δωρεών του.

Katherine Ellison.

Η παγκοσμίου φήμης ξένη ανταποκρίτρια και δημοσιογράφος έχει τιμηθεί με το βραβείο Pulitzer. Έχει γράψει βιβλίο για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ καθώς τόσο αυτή όσο και το παιδί της την είχαν.

Michael Phelps.

Ο πιο πετυχημένος ολυμπιονίκης όλων των εποχών. Είχε κακές επιδόσεις στο σχολείο γιατί δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί και να μείνει ακίνητος για μεγάλο διάστημα. Τελικά διοχέτευσε την υπερκινητικότητα του στην κολύμβηση με τα γνωστά αποτελέσματα.

Walt Disney.

Ένας άνθρωπος που κατάφερε να συζεύξει τον φανταστικό κόσμο που είχε δημιουργήσει με τον πραγματικό. Στην αρχή της καριέρας του αντιμετώπισε πολλές αποτυχίες. Η πρώτη εκδοχή του Mickey Mouse απορρίφθηκε γιατί ο χαρακτήρας θεωρήθηκε τρομακτικός. Ο Walt έπασχε και από κατάθλιψη και είχε συχνά κρίσεις θυμού.

John F. Kennedy.

0 35ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Ήταν περισσότερο δημοφιλής ακόμα και από τους ηθοποιούς και τραγουδιστές της εποχής του.

Albert Einstein.

Ο γνωστότερος φυσικός του 20ου αιώνα. Ανέπτυξε μεταξύ άλλων την θεωρία της σχετικότητας. Ηταν τυπική περίπτωση ατόμου με ΔΕΠΥ. Ξεχνούσε συχνά, ήταν ανίδεος για το τι συμβαίνει στο περιβάλλον του και ζούσε σύμφωνα με τους δικούς του κανόνες.

Η λίστα είναι μεγάλη και εντυπωσιακή. Άλλες αξιόλογες αναφορές είναι οι Sir Richard Branson, Picasso, Edgar Allan Poe, Leo Tolstoy, Mozart, Henry Ford, C. Columbus, Elvis Presley, Thomas Edison, Graham Bell, Benjamin Franklin…

Το πόρισμα

Στην περίπτωση που διαθέτετε αισιόδοξη φύση και έχετε την ικανότητα να εντοπίζετε τις ευκαιρίες πίσω από κάθε δυσκολία, ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που κατατάσσουν την ΔΕΠΥ ως μια πρόκληση σε ένα μονοπάτι προς την απόλυτη ολοκλήρωση. Ο ορθός χειρισμός της ΔΕΠΥ, δεν φαίνεται να χρειάζεται κάποια πολύπλοκη τακτική. Αντιθέτως η σοφότερη αντιμετώπιση είναι η ίδια με αυτή που οφείλει να υπηρετήσει κάθε γονιός για το παιδί του, απλά με μεγαλύτερη προσοχή στη λεπτομέρεια. Και εδώ αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη η κατάσταση καθώς η ΔΕΠΥ καλλιεργεί την παραδοξότητα με το να δημιουργεί προβλήματα από τη μια, αλλά να αποτελεί και το εργαλείο για εντυπωσιακά και ασυνήθιστα επιτεύγματα από την άλλη.

Στο δια ταύτα, οι γονείς θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως το παιδί τους βλέπει τον κόσμο μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα και πως οι κλασσικές μέθοδοι εκπαίδευσης και αγωγής δεν θα έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Εδώ, η ελευθερία επιλογής και ο πειραματισμός σε πολλαπλά πεδία ενδιαφέροντος έχουν χαοτικά μεγαλύτερη σημασία απ’ότι σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Αν το παιδί βρει από νωρίς τη κλίση του, θα δημιουργηθεί μια θαυματουργή και διαχρονική πνευματική θύελλα η οποία θα φέρει ισορροπία και διακρίσεις. Αν στον αντίποδα, το παιδί μπερδευτεί μέσα στον λαβύρινθο κοινωνικών ταμπού και αναλωθεί στο κυνήγι της κάλυψης κάθε ανασφάλειας η οποία θα προέρχεται από τον στενό οικογενειακό και κοινωνικό κύκλο, το πιθανότερο είναι να χαθεί. Αυτός ο χαμός θα συνοδεύεται από παραχωρήσεις, συμβιβασμούς, συναισθηματική αστάθεια και διάφορες μη τιμητικές ταμπέλες. Όλα αυτά επειδή απλά θα βρίσκεται σε λάθος περιβάλλον. Φυσικά και δεν υπάρχει οριστική καταστροφή. Η μεταμόρφωση από το ασχημόπαπο στον εντυπωσιακό κύκνο μπορεί να γίνει σε μικρό χρονικό διάστημα αρκεί το άτομο να διαθέτει ακόμα αποθέματα όρεξης, ενέργειας και φυσικά το θάρρος του ρίσκου που είναι και το κλειδί της πύλης που οδηγεί στον παράδεισο.

Πηγή: skai.gr