Πρόωρη ήβη είναι η διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την πρόωρη έναρξη της ήβης στα κορίτσια τα 8 χρόνια και στα αγόρια 9 χρόνια. Η εφηβεία είναι μια σύνθετη διαδικασία, που αφορούν τον εγκέφαλο, διάφορα όργανα και τις ορμόνες και η σεξουαλική ωριμότητα έρχεται σε νεαρή ηλικία για άγνωστο λόγο. Η πρόωρη έναρξη της ήβης, μπορεί να προκύψει από διάφορους παράγοντες.
Ο ψυχο-κοινωνικός παράγοντας είναι σίγουρα καταλυτικός και τα ερεθίσματα ή οι εικόνες από την οικογένεια, την κοινωνία, την τηλεόραση και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού παίζουν σημαντικό ρόλο. ‘Όμως και η αφθονία της τροφής στις κοινωνικό-οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, κακής ποιοτικά, διατροφής, και η συνύπαρξη άλλων παραγόντων, έχουν συμβάλει με τη σειρά τους σε τέτοια φαινόμενα.
Έτσι, το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία, είναι και αυτά επιβαρυντικοί παράγοντες καθώς εμπλέκονται στην παραγωγή διαφόρων ορμονών που επηρεάζουν το ξεκίνημα της εφηβείας, όπως τα αυξημένα επίπεδα «λεπτίνης» (ορμόνη που βρίσκεται στο λίπος) και αρκετών άλλων που τώρα πια αρχίζουμε να κατανοούμε τον ρόλο τους και οι οποίες δίνουν σήμα στον εγκέφαλο για την πρώιμη εκκίνηση της ήβης. Άλλοι ενοχοποιητικοί παράγοντες είναι τα φυτο-οιστρογόνα και εξωγενείς χημικές ουσίες που βρίσκονται κυρίως σε τροφές φυτικής προέλευσης γνωστοί ως ενδοκρινικοί διαταρράκτες για τους οποίους θα συζητήσουμε σε άλλο ενημερωτικό άρθρο!
Τα γονίδια παίζουν επίσης κυρίαρχο ρόλο. Πολλές φορές, αυτό που έχει συμβεί στη μαμά, το μπαμπά, ή και στις οικογένειες των γονιών, βλέπουμε να επαναλαμβάνεται και στα παιδιά χωρίς να κατανοούμε πλήρως τον μηχανισμό.
Το οικογενειακό ιστορικό βοηθάει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στο παιδί. Σπάνια ή πρόωρη εφηβεία μπορεί να οφείλεται σε συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων, σύνδρομο Mac Cune Albright, όγκους ή άλλα νοσήματα όρχεων ή ωοθηκών, ή όγκους επινεφριδίων, αμαρτωμάτα υποθαλάμου-σπάνιοι καλοήθεις όγκοι εγκεφάλου, όγκοι ωοθηκών ή επινεφριδίων , ένας σοβαρός υποθυρεοειδισμός, και σοβαρές κρανιακές κακώσεις , λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, επιπτώσεις ακτινοβολίας, ή λήψη ορμονών ή θεραπεία όγκων εγκεφάλου με ακτινοθεραπεία κά Η πρώιμη εφηβεία είναι πιο συχνή στα κορίτσια ειδικά με οικογενειακό ιστορικό της πρόωρης ήβης ενώ έρευνες συσχετίζουν την παχυσαρκία με πρόωρη σεξουαλική ωριμότητα.
Τα συμπτώματα της πρόωρης ήβης στα κορίτσια συμπεριλαμβάνουν, γρήγορη ανάπτυξη μαστικών αδένων, έναρξη εμμήνου ρύσεως και ενδεχομένως κύστες στις ωοθήκες. Συμπτώματα της εφηβείας στα αγόρια μπορεί να περιλαμβάνουν αύξηση πέους και μεγέθους/όγκου όρχεων, γρήγορη αύξηση εφηβαίου, βράγχος φωνής και εμφάνιση γένειου και αύξηση της μυϊκής μάζας, αύξηση της οσμής του σώματος , ακμή και γρήγορη ανάπτυξη και αλλαγές στη συμπεριφορά.
Πρέπει επομένως να γίνει αξιολόγηση των σταδίων στάδια της εφηβείας και της ανάπτυξης στον ενδοκρινολόγο που ειδικεύεται σε αυτές τις ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές εκτελώντας μια σειρά ορμονικών και απεικονιστικών εξετάσεων, ακτινογραφία άκρας χειρός, κοιλιακό υπερηχογράφημα, υπερηχογράφημα όρχεων ακόμη και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου υποφύσεως, επινεφριδίων ή γεννητικών οργάνων προκειμένου να δοθεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, για να σταματήσει η ταχεία ανάπτυξη του οστίτη ιστού και να προωθήσει τη φυσιολογική ανάπτυξη και ταυτόχρονα να ανασταλεί ή να καθυστερήσει η σεξουαλική ανάπτυξη.
Το παιδί παράλληλα χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη διότι η πρώιμη εφηβεία οδηγεί και σε κοινωνικά κυρίως προβλήματα σε ότι αφορά την επικοινωνία και συμπεριφορά του με τους συνομήλικους.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να αγχώνουν το παιδί με συνεχείς και ανώφελες εξετάσεις πριν καταλήξουν πρώτα στον ειδικό που θα εξετάσει το παιδί και θα τους υποδείξει τον απαραίτητο εργαστηριακό ή απεικονιστικό έλεγχο, ας μην ξεχνούμε όμως ότι είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο της πρώιμης ήβης κυρίως στα κορίτσια και ίσως αυτό να συμβαδίζει και με την αύξηση της παχυσαρκίας στη χώρα μας.
Στάδια ανάπτυξης ανά φύλο και ηλικία φυσιολογικά και παθολογικά
Βασιλική Τριάντη – Δημολένη MD, MSc, cPhD
Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Μέλος της Σουηδικής Διαβητολογικής & Σουηδικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας
www.endokrinologos-diavitologos.gr
Πηγή: www.eumedline.eu
