Του Γιάννη Ξηντάρα.
Το κείμενο αυτό απευθύνεται σε όσους έχουν στα χέρια τους, στην αγκαλιά τους, ένα μωράκι. Ένα μικρό παιδί μερικών μηνών… Ή σε όσους περιμένουν ένα παιδί και ήδη ενδιαφέρονται για το καλό του ποικιλοτρόπως…
Συγχαρητήρια! Αυτή είναι η πρώτη, η καλύτερη και η πιο σημαντική κουβέντα για το παιδάκι σας. Να το χαίρεστε, να είναι υγιές, χαρούμενο, ευτυχισμένο. Όλα τα άλλα έρχονται – με λίγη προσπάθεια βέβαια, όμως έρχονται…
Κρατάτε λοιπόν ένα μωρό, ένα παιδί, μια σταλίτσα με ψυχή, νου και πνεύμα, με αισθήσεις και συναισθήματα, μια ολότητα με όλα τα καλά… Αναρωτιέστε ποια είναι η σωστή συμπεριφορά ενός γονιού, »πως να είμαι ένας καλός γονιός γι’αυτό το παιδί;»
Οι απαντήσεις, σε ένα πρώτο επίπεδο τουλάχιστον, είναι εύκολες κι απλές. Αυθόρμητες, πανανθρώπινες και παντοτινές:
1. Να το Αγαπάτε. (κι όπως λέγανε παλιά: τελεία και παύλα!) Η αγάπη είναι το καλύτερο συστατικό. Η αγάπη μεγαλώνει γερά παιδιά. Η αγάπη δίνει σιγουριά, αυτοπεποίθηση, ασφάλεια, ηρεμία: προϋποθέσεις για την σωστή σωματική, πνευματική και νοητική ανάπτυξη ενός παιδιού. Η αγάπη δεν είναι μόνο ένα συναίσθημα. Είναι συμπεριφορά, είναι σύνδεση και σχέση. Τα παιδιά, από βρέφη ακόμα, αντιλαμβάνονται τόσο την αγάπη όσο και την έλλειψη της. »Τρέφονται» από την αγάπη, όταν βρίσκεται σε επάρκεια, εξίσου θρεπτικά με το μητρικό γάλα: κι ακόμη περισσότερο, μπορούν να την προσφέρουν δύο: μητέρα και πατέρας. Είναι τυχερά όσα παιδιά μπορούν να λάβουν απλόχερα (γιατί δυστυχώς δεν είναι όλα…) ένα συναίσθημα που τα πλημμυρίζει ευφορία, που γεμίζει τη ζωή τους ζωντάνια και ευχαρίστηση…
2. Να το κρατάτε αγκαλιά. Όση αγκαλιά χρειάζεται κι όση χρειάζεστε κι εσείς μαζί του. Χωρίς φόβο αλλά με πάθος! Να μεταδώσετε κάθε μικρή απόχρωση των συναισθημάτων σας με τη ζεστασιά του σώματός σας. Να κοιμηθεί απάνω σας κι εσείς να το καμαρώνετε. Αυτό να αγαλλιάζει και να αγαλλιάζετε κι εσείς μαζί. Αυτή είναι η αγκαλιά: ένα χαμόγελο στα χείλη γονιού και παιδιού. Είναι η ενσάρκωση της συντροφικότητας από την αρχή της ζωής μας. Είναι ο σύνδεσμος στην σχέση, η υπογράμμιση ενός »μαζί». Αγκαλιά είναι η σωματική συνέχεια του συναισθήματος της αγάπης – και τα δυο μαζί ισοδυναμούν με νέκταρ και αμβροσία.
3. Να το πηγαίνετε βόλτες – να το φέρετε σε επαφή με τον έξω κόσμο. Μη φοβάστε την αληθινή ζωή, και η αληθινή ζωή είναι εκεί έξω. Στη γειτονιά, στο πάρκο, την πλατεία, στο σπίτι ενός φίλου ή ενός συγγενή. Οι άνθρωποι είμαστε όντα κοινωνικά, βγάλτε τα παιδάκια σας έξω, συναντήστε τους άλλους, συναναστραφείτε μαζί τους, ανταλλάξτε λόγια, χαμόγελα, χειρονομίες: όλα αυτά είναι αναρίθμητα ερεθίσματα, ένας ολόκληρος υπέροχος κόσμος, γεμάτος πληροφορίες προς επεξεργασία και ανακάλυψη…
4. Να θέσετε εξ’αρχής »τα όρια και τους κανόνες του παιχνιδιού». Σε συνέχεια της »αληθινής» ζωής που αναφέραμε παραπάνω, είναι χρήσιμο πολύ (αλλά όχι πάντα ευχάριστο…) οι σχέσεις μας να είναι ρεαλιστικές, να διέπονται από την »αρχή της πραγματικότητας». Το ίδιο θα μπορούσαμε να κάνουμε και στις σχέσεις μας με τα παιδιά μας, στο μέτρο βέβαια που ισχύει για την ηλικιακή φάση του κάθε παιδιού. Πρέπει βέβαια εδώ να ξεκαθαρίσουμε: Θέτω όρια και κανόνες, δε σημαίνει τιμωρώ! Δε σημαίνει χτυπώ! Δε σημαίνει τίποτα βίαιο και κακοποιητικό για το παιδί. Αντιθέτως, το να θέσω όρια σε ένα παιδί, σημαίνει προσανατολισμός και προσαρμογή σε κάθε μορφή της πραγματικότητας όπως αυτή καθημερινά αναδύεται. Θέλει μονάχα προσοχή και λεπτομέρεια εκ μέρους των γονιών ώστε τα όρια αυτά να είναι λογικά και εφικτά, προσαρμοσμένα στις δυνατότητες και την ηλικία του κάθε παιδιού…
5. Να προσέχετε από νωρίς τον »ιό των προσδοκιών». Ο »ιός» αυτός συνήθως πλήττει γονείς παιδιών μεγαλύτερης ηλικίας, όμως καμιά φορά ο ανταγωνισμός και η απώλεια του μέτρου μας καθιστά ευάλωτους και δυνητικούς φορείς της »ίωσης» ακόμα και όταν τα παιδιά μας είναι μωρά! Τα σημάδια του »ιού» είναι σχετικά εύκολο να αναγνωριστούν: Θέλουμε το παιδί μας να είναι πρώτο και καλύτερο, το εξυπνότερο, το πιο χαριτωμένο κλπ… Ο πήχης ανεβαίνει ψηλά, η χαρά και η απογοήτευση διαδέχονται η μία την άλλη, όλα σε υπερβολικό βαθμό! Τα παιδιά, είναι αλήθεια, όσο πιο μικρά είναι τόσο πιο δύσκολο να τα κολλήσουμε, όμως δεν παύει να είναι εκτεθειμένα σε ένα περιβάλλον πιεστικό και ψυχοφθόρο. Προσοχή λοιπόν »ίωση» δεν είναι μόνο η γρίπη, και για κάποιες »ιώσεις» δεν αρκεί ένα depon.
Για επίλογο ας γυρίσουμε στον πρόλογο. Συγχαρητήρια. Αγάπη. Αγκαλιά. Εξωστρέφεια. Όρια. Ρεαλισμός. Πρώτα η Αγάπη! Για τα υπόλοιπα διαλέξτε εσείς όποια σειρά προτιμάτε… και απολαύστε αυτήν τη μία και μοναδική ιδιότητα: του να είσαι γονιός!
Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι πτυχιούχος Ψυχολογίας από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης «Επαφή». Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής & του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων. xidaras.gr
