Επιμέλεια: Αγγελική Αλεξοπούλου
«Τα παιδιά χρειάζονται την τέχνη και τις ιστορίες και τα ποιήματα και τη μουσική όσο χρειάζονται την αγάπη και την τροφή και τον καθαρό αέρα και το παιχνίδι. Αν δεν δίνεις φαγητό σε ένα παιδί, η ζημιά είναι γρήγορη και ορατή. Όταν δεν το αφήνεις να παίξει στον καθαρό αέρα, η ζημιά είναι επίσης ορατή αλλά όχι τόσο γρήγορη. Αν δεν του δίνεις αγάπη, η ζημιά μπορεί να μην είναι ορατή για αρκετά χρόνια, είναι όμως μόνιμη.
Όταν όμως δεν δίνεις σε ένα παιδί τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική, η ζημιά δεν θα είναι τόσο εύκολα ορατή. Υπάρχει όμως. Τα σώματά τους είναι όλο υγεία. Μπορούν να τρέξουν, να πηδήξουν, να κολυμπήσουν, να κάνουν φασαρία, να φάνε πεινασμένα, όπως κάνουν όλα τα παιδιά, όμως κάτι θα λείπει.
Είναι γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι μεγαλώνουν χωρίς να έρθουν σε επαφή με κάποιο είδος τέχνης και είναι πολύ χαρούμενοι, ζουν καλές και άξιες ζωές. Στα σπίτια τους δεν υπάρχουν βιβλία και δεν ενδιαφέρονται για εικόνες και πίνακες και δεν βρίσκουν κανένα νόημα στη μουσική. Δεν είναι κακό αυτό. Γνωρίζω τέτοιους ανθρώπους και είναι καλοί γείτονες και χρήσιμοι πολίτες.
Ορισμένοι άνθρωποι όμως, σε κάποιο στάδιο της παιδικής τους ηλικίας ή της εφηβείας τους – ή ακόμα και της ενήλικης ζωής τους – έρχονται σε επαφή με ένα είδος έκφρασης που δεν είχαν καν ονειρευτεί. Κάποια μέρα ακούν μια φωνή από το ραδιόφωνο που διαβάζει ένα ποίημα ή περνούν έξω από ένα σπίτι από όπου ακούγεται από το ανοιχτό παράθυρο κάποιος να παίζει πιάνο. Ή βλέπουν μια αφίσα με τη ζωγραφική δημιουργία κάποιου και τους χαράσσεται στη μνήμη τόσο έντονα, που νιώθουν ζαλάδα. Κανένας δε τους είχε προετοιμάσει για κάτι τέτοιο. Ξαφνικά, συνειδητοποιούν ότι τους κατακλύζει μια άσβεστη δίψα, παρόλο που μερικά λεπτά πριν δεν είχαν ιδέα. Μια δίψα για ένας είδος έκφρασης τόσο όμορφο και ευγενές, που θα κάνει την καρδιά τους να σπάσει. Σχεδόν κλαίνε, νιώθουν χαρά και λύπη και μοναξιά και καλοδεχούμενοι από αυτή την εντελώς νέα και παράξενη εμπειρία και θέλουν απεγνωσμένα να ακούσουν πιο προσεκτικά τη φωνή από το ραδιόφωνο, τεντώνουν το αυτί τους έξω από το παράθυρο, δεν μπορούν να πάρουν τα μάτια τους από την αφίσα. Το είχαν ανάγκη, το ήθελαν όπως ένας πεινασμένος ήθελε τροφή, αλλά δεν το ήξεραν. Δεν είχαν ιδέα.
Έτσι ακριβώς νιώθει ένα παιδί που χρειάζεται τη μουσική ή τις εικόνες ή την ποίηση και που έρχεται σε επαφή μαζί τους τυχαία. Αν δεν συνέβαινε αυτή η σύμπτωση, πιθανώς δε θα είχαν γνωρίσει ποτέ την τέχνη και μάλλον θα περνούσαν όλη τους τη ζωή σε μια κατάσταση πνευματικής δίψας, χωρίς καν να το γνωρίζουν.
Τα επακόλουθα της πνευματικής δίψας δεν είναι δραματικά και γρήγορα, ούτε είναι εύκολα ορατά.
Κι όπως είπα, ορισμένοι άνθρωποι, καλοί άνθρωποι, καλοί φίλοι και χρήσιμοι πολίτες, δεν βιώνουν ποτέ μια τέτοια εμπειρία. Νιώθουν ολοκληρωμένοι χωρίς αυτή. Αν εξαφανιστούν σε μια νύχτα όλα τα βιβλία, ολόκληρη η μουσική και όλοι οι πίνακες του κόσμου, δεν θα νιώσουν καμία διαφορά. Δεν θα το προσέξουν καν.
Η δίψα αυτή όμως υφίσταται για πολλά παιδιά και συχνά, δεν ικανοποιείται ποτέ, διότι ποτέ δεν αφυπνίστηκε. Πολλά παιδιά από όλο τον κόσμο διψούν για αυτό το «κάτι» που θα αγαλλίαζε την ψυχή τους με έναν τρόπο που τίποτα άλλο δεν θα μπορούσε να το κάνει.
Λέμε πολύ σωστά ότι κάθε παιδί έχει δικαίωμα για στέγη και σίτιση, για εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη κλπ. Πρέπει όμως να καταλάβουμε ότι κάθε παιδί έχει εξίσου το δικαίωμα να βιώσει την εμπειρία της τέχνης. Πρέπει να καταλάβουμε ότι χωρίς ιστορίες και ποιήματα και εικόνες και μουσική, τα παιδιά διψούν.»
Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον συγγραφέα Philip Pullman, που έλαβε το Διεθνές Βραβείο παιδικής Λογοτεχνίας Astrid Lindgren το 2005.
Δείτε όλες τις εορταστικές προτάσεις για παιδικά βιβλία απο τον IANO
