Δεν παίζεις πολύ με το παιδί σου; Πέτα τις ενοχές και δες τι πρέπει να κάνεις!
Της Έλλης Καρνέζη
Αν γκουγκλάρεις τη φράση “παίζοντας με το παιδί” θα ανακαλύψεις πολλούς ειδικούς να σου λένε πόσο σημαντικό είναι το να παίζεις με το παιδί σου, τόσο για σένα όσο και για εκείνο. Το περιγράφουν ως ένα μέσο για να δεθείς περισσότερο με το παιδί σου, ως ένα τρόπο για να γνωρίσεις καλύτερα το παιδί σου, ως το “μονοπάτι” που θα οδηγήσει το παιδί σου στην λεωφόρο της μάθησης και της χαράς. Ωστόσο, στο γκουγκλάρισμα αυτό, θα ανακαλύψεις και αρκετούς γονείς _ κυρίως μητέρες _ οι οποίοι παραδέχονται ότι παίζουν με τα παιδιά τους μόνο και μόνο για να μην νιώσουν ενοχές και πως κατά βάση βαριούνται όσο τίποτε άλλο να παίζουν ατέλειωτες ώρες κυνηγητό, κρυφτό, κούκλες κι αυτοκινητάκια…
Το πρόβλημα των παιδιών που θέλουν να κυριαρχούν στο παιχνίδι με τους γονείς
Πολλοί από εκείνους που είναι αρκετά “γενναίοι” για να παραδεχτούν ότι δεν τρελαίνονται να παίζουν με τα παιδιά τους, παραδέχονται επίσης ότι αυτό που συνήθως κάνουν είναι ν” αφήνουν τα παιδιά τους να κερδίζουν, να βγαίνουν πάντα νικητές.
Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο θέλει να παίξει ένα παιδί δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο θέλει να παίξει ένας γονιός. Τα παιδιά λατρεύουν να κάνουν το ίδιο και το ίδιο και το ίδιο, ξανά και ξανά και ξανά! Είναι στη φύση τους, είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουν, είναι το μέσον να ασκούνται στην προσπάθεια μέχρι να εξαλείψουν το λάθος και να πετύχουν το σωστό. Οι περισσότεροι γονείς ωστόσο δεν αντέχουν την επανάληψη.
Τα παιδιά θέλουν επίσης πολλές φορές να εξουσιάζουν τους γονείς τους και πολλοί είναι εκείνοι που το αποδέχονται καθώς θεωρούν ότι κάθε επιθυμία του παιδιού είναι για εκείνους διαταγή. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί σου ζητάει να σταθείς σε μία γωνία χωρίς να κουνιέσαι και να υποδυθείς την… μπασκέτα σχηματίζοντας με τα χέρια σου ένα τρύπιο καλάθι, είναι τουλάχιστον βασανιστικό. Δεν είναι ούτε δημιουργικό, ούτε εποικοδομητικό, ούτε διασκεδαστικό.
Εδώ λοιπόν είναι ένα από προβλήματα που εμφανίζεται στο παιχνίδι μεταξύ γονέα και παιδιού. Εμείς οι γονείς έχουμε υποστεί τέτοια πλύση εγκεφάλου από τους εκάστοτε “ειδικούς” ώστε να πιστεύουμε ότι το να υπηρετούμε κάθε στιγμή τα “θέλω” του παιδιού μας είναι δουλειά μας και υποχρέωσή μας. Η αλήθεια είναι ότι σε κάποια πράγματα τα παιδιά είναι “αφεντικά” μας. Το παιδί θέλει να πάει στο πάρτυ κι εμείς θα το οδηγήσουμε εκεί, το παιδί θέλει να κάνει ένα σπορ ή μια ξένη γλώσσα κι εμείς θα κόψουμε το κεφάλι μας για να του τα εξασφαλίσουμε, το παιδί πεινάει “τώρα” κι εμείς θα τρέξουμε να του ετοιμάσουμε ένα γεύμα.
Ωστόσο, στο παιχνίδι, πρέπει να μάθουμε στο παιδί μας ότι δεν υπάρχουν ούτε αφεντικά, ούτε “δούλοι”. Οφείλουμε να το κάνουμε να καταλάβει ότι το παιχνίδι, το κάθε παιχνίδι, προϋποθέτει συμφωνία και διαπραγμάτευση και όχι επιβολή και δουλοπρέπεια. Ένας γονιός που έχει παίξει δέκα φορές monopoly έχει κάθε δικαίωμα να πει στο παιδί: “Η θα παίξουμε κάτι άλλο ή σταματάω να παίζω τώρα!” Η δυνατότητα του να εκφράζουμε την δυσαρέσκειά μας, την κούρασή μας, ακόμη και το δικαίωμά μας να βαρεθούμε είναι ακριβώς αυτό που κάνει το παιχνίδι ένα τόσο ισχυρό όχημα κοινωνικής μάθησης για το παιδί. Όταν επιτρέπουμε στο παιδί να μας “καπελώσει” στο παιχνίδι χωρίς να σέβεται τις δικές μας ανάγκες και τις δικές μας επιθυμίες καταστρέφουμε την κοινωνική αξία του παιχνιδιού. Παίζοντας μ” αυτό τον τρόπο δεν κάνουμε στο παιδί μας το “κέφι” ή τη “χάρη” αλλά του προξενούμε μία πραγματική καταστροφή…
Το πρόβλημα των γονιών που θέλουν να κυριαρχούν στο παιχνίδι με το παιδί
Το ακριβώς αντίθετο λάθος είναι φυσικά να είμαστε εμείς οι γονείς οι απόλυτοι κυρίαρχοι στο παιχνίδι με τα παιδιά μας. Αρκετοί γονείς για παράδειγμα όχι μόνο παίρνουν το “παιχνίδι” στα χέρια τους αλλά φροντίζουν μόνοι τους και για την επιτυχημένη ολοκλήρωσή του. Το να φτιάχνεις εσύ μία lego-κατασκευή αφήνοντας στην άκρη του παιδί σου, ακόμη κι αν την ολοκληρώσεις, ακόμη κι αν την κάνεις τέλεια, δεν σημαίνει ότι έπαιξες με το παιδί σου. Το μόνο που έχεις κατορθώσει στην περίπτωση αυτή είναι να το κάνεις να αισθανθεί “λίγο”, “ανίκανο” κι “ανήμπορο” χωρίς την δική σου παρουσία και χωρίς τη δική σου βοήθεια. Κι αυτό, είναι ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι για το μέλλον του ίδιου σου του παιδιού…
Ο θλιβερός λόγος για τον οποίο εμείς οι γονείς θεωρούμε ότι είναι καθήκον μας να παίζουμε με τα παιδιά
Το παιχνίδι δεν θα έπρεπε και δεν θα πρέπει ποτέ με ποτέ να αποτελεί μία υποχρέωση. Θα έπρεπε και θα πρέπει να αποτελεί χαρά. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και ειδικός σε θέματα παιδικής ψυχολογίας Πήτερ Γκρέι: “Παίζω” σημαίνει “Κάνω κάτι που θέλω”. Συνεπώς, αν “παίζεις” με το παιδί σου χωρίς να το θέλεις, τότε δεν παίζεις!”
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λάνσι, συγγραφέα του βιβλίου “Η ανθρωπολογία της παιδικής ηλικίας” και ίσως έναν από τους καλύτερους ειδικούς στον κόσμο επάνω σε θέματα σχέσεων γονέα-παιδιού: “Η άποψη ότι οι γονείς πρέπει να παίζουν με τα παιδιά τους είναι μία δυτική, σύγχρονη άποψη. Σε άλλες κουλτούρες, ακόμη και στην δική μας πριν από κάποιες δεκαετίες, τα παιδιά έπαιζαν πάντα με άλλα παιδιά. Οι γονείς δεν αισθάνονταν την ανάγκη να παίξουν με τα παιδιά τους και τα παιδιά δεν ήθελαν να παίζουν με τους γονείς τους αλλά με παιδιά της ηλικίας τους. Επιπλέον, όταν ένας ενήλικας έπαιζε με ένα παιδί δεν το θεωρούσε ποτέ υποχρέωση αλλά διασκέδαση.”
Είναι αυτονόητο ότι το καλύτερο παιχνίδι για τα παιδιά γίνεται με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας καθώς έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα, παρόμοια αίσθηση του χιούμορ και παρεμφερή επίπεδα ενέργειας. Γι” αυτό, το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για τα παιδιά σας είναι να τα φέρνετε σε επαφή με τους δικούς τους φίλους.
Όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο κύριος Γκρέι: “Θα έπρεπε να ντρεπόμαστε για τον κόσμο που έχουμε δημιουργήσει. Ένα κόσμο μέσα στον οποίο τα παιδιά μας δεν μπορούν να βγουν έξω από το σπίτι και να παίξουν με άλλα παιδιά μακριά από το άγρυπνο, αγχωμένο και παρεμβατικό μάτι των γονιών τους. Είναι η μοναδική περίοδος στην ανθρώπινη ιστορία _ εκτός από περιόδους σκλαβιάς _ όπου ένα παιδί δεν έχει την δυνατότητα να παίξει ελεύθερο με άλλα παιδιά για πολλές ώρες σε καθημερινή βάση. Αυτό που οφείλουμε πραγματικά στα παιδιά μας δεν είναι να παίζουμε μαζί τους αλλά να βρούμε τρόπους ώστε εκείνα να παίζουν ελεύθερα με άλλα παιδιά. Εμείς οι μεγάλοι είμαστε ανεπαρκώς “εξοπλισμένοι” για να αναπληρώσουμε το κενό που τους δημιουργήσαμε ή για να τους προσφέρουμε το παιχνίδι που με τόσο πάθος αναζητά η παιδική τους ψυχή…”
