Της Ματίνας Ηρειώτου

Δηλώνοντας ότι οι θέσεις έχουν καλυφθεί, πολλοί ιδιοκτήτες για να δεχτούν τα παιδιά βολιδοσκοπούν αν οι γονείς μπορούν να πληρώσουν έξτρα χρήματα, πέρα από το voucher του ΕΣΠΑ

Σε ένα ιδιότυπο face control στα νήπια προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι γονείς είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν έξτρα, πέρα από το κονδύλι που απολαμβάνουν από το Voucher του ΕΣΠΑ, επιδίδονται ιδιοκτήτες παιδικών σταθμών ανά τη χώρα. Εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη των γονιών, αλλά και το παράθυρο που άνοιξε από πέρσι, όταν καταργήθηκε η δεσμευτική τοποθέτηση των νηπίων σε σταθμούς από το ίδιο το πρόγραμμα, ιδιοκτήτες σταθμών «συμπληρώνουν» το ποσό που εισπράττουν ανά παιδί εκβιάζοντας ουσιαστικά τους γονείς και αποσπώντας τους ποσά που φτάνουν και ξεπερνούν τα 150 ευρώ τον μήνα.

Αυτά συμβαίνουν την ώρα που πάνω από 40.000 παιδιά, αν και οι γονείς τους χαρακτηρίστηκαν επισήμως δικαιούχοι Voucher, μένουν εκτός των παιδικών σταθμών, κόντρα στις υποσχέσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα – και μάλιστα στην ίδια τη Νεολαία του κόμματός του: Ενώ τον Απρίλιο ο πρωθυπουργός υποσχόταν δωρεάν θέσεις σε παιδικούς σταθμούς για όλα τα παιδιά άνω των τριών ετών, όταν αποκαλύφθηκε στα μέσα της εβδομάδας το μέγεθος της κοροϊδίας και το ασφυκτικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα δεκάδες χιλιάδες οικογένειες, οι αρμόδιοι υπουργοί έψεξαν τα Μέσα Ενημέρωσης, ουσιαστικά, γιατί ανέδειξαν και δεν απέκρυψαν το πρόβλημα και παράλληλα υποσχέθηκαν ότι στον προγραμματισμό της κυβέρνησης είναι η δημιουργία 1.000 παιδικών σταθμών ανά τη χώρα την περίοδο 2019-2020 με κονδύλια από τα… αντισταθμιστικά! Και βέβαια, κατά την προσφιλή κυβερνητική τακτική, εκτός των ΜΜΕ φταίνε και… οι προηγούμενοι. Ενδεικτικά είναι όσα αναφέρονται, μεταξύ άλλων, σε κοινή ανακοίνωση τριών υπουργείων (Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας-Κοινωνικής Αλληλεγγύης): «Το μεγάλο «αγκάθι» στην περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος βρίσκεται σε όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα χρόνια και, συγκεκριμένα, μεταξύ 2000 και 2014.

Πολλοί δήμοι, αλλά και η κεντρική διοίκηση, δεν έδωσαν εκείνη την περίοδο την πρέπουσα σημασία στην προσχολική ηλικία και ενώ υπήρχαν διαθέσιμα χρήματα στο ΕΣΠΑ, δεν χρησιμοποιήθηκαν για τη σχεδιασμένη ανέγερση βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών. Επομένως, η μεγάλη ανισοκατανομή των βρεφονηπιακών σταθμών στη χώρα είναι υπεύθυνη για το γεγονός ότι ένας αριθμός παιδιών θα μείνει χωρίς σταθμό, αφού δεν υπάρχει στην πόλη ή την περιοχή τους. Ακριβώς γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό το σχέδιο της κυβέρνησης για την ίδρυση 1.800 νέων σταθμών με 45.000 επιπλέον θέσεις παιδιών το 2019 και το 2020.

Για το σκοπό αυτό διατίθενται από το 2019 και εφεξής 260 εκατ. ευρώ από τα αντίμετρα».
Πάντως, στην ίδια ανακοίνωση, οι τρεις υπουργοί αναγνωρίζουν επισήμως την πρακτική των εκβιασμών σε βάρος των γονιών, καθώς αναφέρουν: «Η κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές στους συμμετέχοντες (δομές φύλαξης και φιλοξενίας) ότι δεν θα γίνουν ανεκτά φαινόμενα επιπλέον οικονομικών απαιτήσεων πέραν από τα Voucher». Ωστόσο, αυτό που δεν έχει απαντηθεί επαρκώς είναι γιατί από πέρσι οι γονείς πρέπει να αναζητούν θέση σε σταθμό με τα voucher στα χέρια, αντί να γίνεται δεσμευτική τοποθέτηση των παιδιών σε δομές, όπως γινόταν στο παρελθόν. Την κατάσταση κατήγγειλε επισήμως και η ΓΣΕΕ. Σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία, η πρακτική που ακολουθούν ιδιοκτήτες σταθμών είναι να απορρίπτουν τις αιτήσεις εκείνων των γονέων που δεν μπορούν να πληρώσουν «μαύρα» με το επιχείρημα ότι οι θέσεις έχουν καλυφθεί εδώ και εβδομάδες. Και βέβαια, είναι απορίας άξιο πώς είναι δυνατόν να είχαν καλυφθεί οι θέσεις ώρες μετά την ανακοίνωση των καταλόγων με τους δικαιούχους.

Το «κόλπο» για να ζητούνται παραπάνω χρήματα πέρα από εκείνα που εισπράττουν από το Voucher του ΕΣΠΑ είναι να βαπτίζονται κάποιες δραστηριότητες υποχρεωτικές και μη καλυπτόμενες από το πρόγραμμα και να ζητούνται ως κόστος μεταφοράς ακόμη κι αν ο γονιός μεταφέρει ο ίδιος το παιδί του, ενώ καταγγελίες που είχαν φτάσει έως και στον Συνήγορο του Πολίτη ανέφεραν πρακτικές ιδιοκτητών σταθμών που υποχρέωναν γονείς που δεν υπέκυπταν να παραλαμβάνουν τα παιδιά τους ακόμη και τρεις ώρες νωρίτερα από το ωράριο λειτουργίας του σταθμού, επιτείνοντας έτσι τον εκβιασμό. Και βέβαια, όταν οι διαθέσιμες θέσεις είναι σημαντικά λιγότερες από τους δικαιούχους, τότε το περιθώριο για να υποκύψει κανείς στον εκβιασμό είναι μεγάλος…

ΓΣΕΕ: «Ρεζερβέ θέσεις…»

«Είναι αδιανόητο στην Ελλάδα της κρίσης, της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας και της κατάρρευσης μισθών και συλλογικών συμβάσεων οι ιδιοκτήτες παιδικών σταθμών να κρατούν “reserve” θέσεις για γονείς που μέχρι πριν λίγες ώρες δεν είχαν κάποιο αποδεικτικό στα χέρια τους ότι ήταν δικαιούχοι», τονίζει η ΓΣΕΕ, ενώ προσθέτει ότι απαιτεί την άμεση διερεύνηση της υπόθεσης από το αρμόδιο υπουργείο αλλά και την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) που διαχειρίζεται το ΕΣΠΑ.

«Πρέπει να διερευνηθούν άμεσα οι καταγγελίες και οι πληροφορίες που θέλουν η επιλογή να γίνεται με κριτήριο το επιπρόσθετο του ΕΣΠΑ ποσό, που κάποιοι γονείς είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν “μαύρα”.

Για τη Συνομοσπονδία αποτελεί μείζον ζήτημα εάν διαπιστωθεί ότι δίνονται ανέλεγκτα τα χρήματα του ΕΣΠΑ και για τη διερεύνηση του ζητήματος θα απευθυνθεί και στις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές», επισημαίνει η ΓΣΕΕ. Ολα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που τα ίδια τα επίσημα στοιχεία του προγράμματος που διαχειρίζεται η ΕΕΤΑΑ δείχνουν την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη των Ελλήνων, που φτωχαίνουν, να εξασφαλίσουν μια θέση σε παιδικό σταθμό για τα παιδιά τους. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αιτούντων συμμετοχή στο πρόγραμμα αυξάνεται με ταχύ ρυθμό. Φέτος οι αιτήσεις ήταν κατά 8,73% περισσότερες από πέρσι, ενώ οι περσινές ήταν περίπου 8% περισσότερες από εκείνες που είχαν κατατεθεί το 2015. Αποκαλυπτικά, όμως, είναι και τα οικονομικά στοιχεία των 115.244 πολιτών που κατέθεσαν αιτήσεις για την εξασφάλιση θέσεων σε 147.773 παιδιά: Από το σύνολο των αιτούντων, 37.086 (ποσοστό 32.2%) έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 6.000 ευρώ, ενώ 27.208 (ποσοστό 23,6%) έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 17.000 ευρώ. Τέσσερις στους δέκα (38,9%) δηλώνουν εισόδημα έως 26.000 ευρώ. Επίσης, ενδεικτικό της ανάγκης που έχουν οι άνθρωποι που διεκδικούν ως άλλοι survivors μια θέση για τα παιδιά τους είναι ότι σε ποσοστό 44% είναι άνεργοι, με δελτίο ανεργίας του ΟΑΕΔ. Οι εθνικοί πόροι που διατίθενται πλέον για το πρόγραμμα πέραν των κοινοτικών είναι 205 εκατ. ευρώ, έναντι 193 πέρσι.

Στον κόσμο της η Θ. Φωτίου

Μέσα σ’ αυτό το εφιαλτικό σκηνικό για δεκάδες χιλιάδες οικογένειες, η αρμόδια αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου φαίνεται ότι έχει ξεχάσει τις εξαγγελίες που με άνεση έκανε τον περασμένο Απρίλιο, όταν υποσχόταν από την τηλεόραση εκατοντάδες παιδικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα. Τώρα αποφεύγει να απαντήσει για τα δεκάδες χιλιάδες παιδιά που θα μείνουν εκτός σταθμών και προτιμά να λέει ότι φέτος θα μπουν περισσότερα παιδιά από… πέρσι! Ταυτόχρονα, επιρρίπτονται ευθύνες στους δήμους που δεν έφτιαξαν παιδικούς σταθμούς στο παρελθόν, κατηγορία που έχει προκαλέσει ήδη την έντονη αντίδραση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που επιστρέφει τις κατηγορίες τονίζοντας ότι «τα 105 εκατ. ευρώ της χρηματοδότησης του προγράμματος για την περίοδο 2017-18 αποδεικνύονται λίγα για να καλύψουν τις 132.982 εγκεκριμένες θέσεις φιλοξενίας κατά τη νέα περίοδο 2017-2018. Απαιτούνται επιπλέον 95 εκατ. ευρώ για να μη μείνει ούτε ένα παιδί εκτός σταθμών, ενώ είναι απαραίτητο να υπάρξει άμεσα ένα πρόγραμμα δημιουργίας νέων παιδικών σταθμών, με γεωγραφική στόχευση, ώστε να μπορούν να ικανοποιηθούν οι αυξημένες ανάγκες των εργαζόμενων οικογενειών».

Η «γεωγραφική στόχευση» είναι επισήμανση-κλειδί: Η κατανομή των θέσεων ανά την Ελλάδα λειτουργεί πρακτικά ως ένας ακόμη «κόφτης» δικαιούχων. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό: στη Λέσβο με 50 δικαιούχους οι θέσεις είναι 100, ενώ στον Δήμο Αργυρούπολης-Ελληνικού οι θέσεις είναι 200 λιγότερες από τους δικαιούχους, με αποτέλεσμα ο δήμος να μιλά για «σφαγή των νηπίων» στους παιδικούς σταθμούς και τίναγμα στον αέρα του προγράμματος της κοινωνικής του πολιτικής. Σε τι ελπίζουν τώρα οι γονείς των 40.000 και πλέον παιδιών που έμειναν χωρίς voucher, αν και αναγνωρίστηκαν επισήμως ως δικαιούχοι; Τη… δεύτερη κατανομή του Σεπτεμβρίου, όταν θα διατεθούν ξανά κάποιες θέσεις που τα αντίστοιχα voucher δεν θα έχουν ενεργοποιήσει ως τότε.

Η κυρία Φωτίου επαίρεται και για το αυτονόητο. Για το γεγονός δηλαδή ότι πλέον γίνονται δεκτές αιτήσεις άνεργων μητέρων, αφού στο παρελθόν, πράγματι, το πρόγραμμα εναρμόνισης της οικογενειακής ζωής με την εργασία αφορούσε μόνο εργαζόμενες μητέρες, γεγονός που έθετε σε κίνηση έναν φαύλο κύκλο: αν η μητέρα δεν εργαζόταν, μη έχοντας πού να αφήσει το παιδί της παρέμενε σχεδόν υποχρεωτικά εκτός εργασίας. Στον ίδιο φαύλο κύκλο, πλέον, συμβαίνει και το άλλο παράδοξο: αν η μητέρα εργάζεται και το οικογενειακό εισόδημα ξεκολλά από τον πάτο, κινδυνεύει πάλι να μείνει εκτός προγράμματος και να εξαναγκαστεί σε ανεργία αν δεν έχει άλλη λύση για τη φροντίδα του παιδιού.